زنگ تکلیف
زنگ تکلیف
برای کمتر شدن مشکلاتی که در مورد تکلیف وجود دارد راه حل های متنوعی پیشنهاد شده است. اولین راه حل اختصاص زمانی برای انجام تکلیف در مدرسه با عنوان زنگ تکلیف است.
تحقیقات زیادی در مورد نحوه ی اجرای زنگ تکلیف و تاثیر آن در جهان انجام شده است که در ادامه چند تحقیق با این موضوع معرفی شده است.
کازدن، موریسون و همکارانش در سال ۲۰۰۱ نتایج ده مطالعه درباره برنامه های بعد از مدرسه را مطالعه کردند که در این برنامه ها برای انجام تکالیف دانش آموزان دستیاری تعیین شده بود. تقریبا تمام این مطالعات بر دانش آموزانی متمرکز شده بود که پنداشته میشد به خاطر درآمد پایین خانواده ها، شرایط بد اقتصادی و منابع محدودی که در اختیار داشتند در خطر مردود شدن قرار دارند. در واقع این برنامه های بعد از مدرسه شامل طیف متنوعی از فعالیت ها بود. عوامل دیگری مانند عزت نفس، احساس پیوند با مدرسه، ایجاد تغییر در برداشت معلم از دانش آموز تحت تاثیر تلاش ها و قابلیت های او نیز بر این برنامه اثرگذار بود.
بک(۱۹۹۹) مطالعه ای طراحی کرد که بچه ها از مهدکودک تا کلاس دوازدهم در آن نقش داشتند. ارائه زمان و مکان ساختارمند برای انجام تکلیف و پشتیبانی آموزشی از عوامل جدایی ناپذیر موفقیت چنین برنامه هایی است. از نظر بک نتایج علمی این برنامه بیشتر تحت تاثیر واسطه هایی مانند تغییر در اعتماد به نفس دانش آموز و تغییر در ادراک معلم از تلاش دانش آموز است.
در مطالعه ی بک و هالپرن (۱۹۹۹)که ۴۰۰ دانش آموز ابتدایی در برنامه های مختلف بعد از مدرسه شرکت داشتند، برنامه هایی طراحی شد که در ایجاد اعتماد به نفس برای آنها خیلی موثر بود زیرا اعتماد به نفس را به عنوان عاملی میدانستند که بر عملکرد آموزشی تاثیرگذار است. شرکت در یکی از برنامه های بعد از مدرسه که برای ایجاد اعتماد به نفس طراحی شده بود تاثیر مثبتی بر نمره ی امتحانات ریاضی و خواندن داشت. در حالی که ساعت های اضافه بعد از مدرسه که برای انجام تکالیف اختصاص داده شده بود چنین تاثیر مثبتی نداشت. در واقع نتایج تحقیق این ایده را تائید میکند که برنامه های بعد از مدرسه باید به شکلی طراحی شوند که این درک را در دانش آموز ایجاد کند که او هم میتواند به نحوی در مدرسه موفق باشد.
تحقیقات بسیاری نشان داده اند که آموزش های خصوصی بعد از مدرسه با دستیار تکلیف حتی اگر تاثیری در بهبود وضعیت تحصیلی دانش آموزان نداشته باشد از بدتر شدن عملکرد گروههایی که در خطر مردود شدن هستند جلوگیری میکند.
موریسون و همکارانش در سال 2000 مطالعه ای را بر روی 350 دانش آموزی که در معرض خطر قرار داشتند آغاز کردند. نیمی از آنها در برنامه ای شرکت کردند که برایشان دستیاری برای انجام تکلیف معین کرده بودند. بعد از یک سال مشاهده کردند دانش آموزانی که در این برنامه ها شرکت کرده بودند توانسته بودند سطح اولیه خود را حفظ کنند اما گروه همسان دانش آموزانی که در این برنامه ها شرکت نداشتند در همان زمان افت تحصیلی زیادی نشان دادند. در واقع بیشتر برنامه های بعد از مدرسه برای دانش آموزانی طراحی شده است که در معرض خطر هستند و این برنامه ها نقش حفاظتی از این دانش آموزان دارند.
پروژه ی تکالیف گرویتز که در ادامه به آن می پردازیم برای بررسی تاثیر برنامه های بعد از مدرسه برای انجام تکالیف بر روی جمعیت وسیع تری از دانش آموزان طراحی شده بود. این پروژه که در سال ۲۰۰۱ اجرا شد و تفاوتش با برنامه های انجام تکالیفی که قبلا به آن اشاره شد این است که این برنامه برای دانش آموزانی که در معرض خطر هستند طراحی نشده است و مربوط به همه دانش آموزان است. در این پروژه تمام دانش آموزان چهارم دبستانی سه مدرسه شرکت داشته اند.
این برنامه به شکلی طراحی شده بود که برای دانش آموزان دستیاری برای انجام تکلیف معین میکرد تا به آنها کمک کند مهارت های یادگیری را بیاموزند.
دانش آموزان دو سه بار در هفته و طی یک دوره ی سه ساله ( از کلاس چهارم تا کلاس ششم )در این برنامه شرکت میکردند. اگر چه تعدادی از این افراد طی دوره از برنامه حذف شدند و تغییر کردند اما اکثر دانش آموزان حاضر در طرح ثابت بودند. دانش آموزان به دو گروه پروژه ی تکلیف و گروه کنترل تقسیم شدند و کل دانش آموزان ابتدا و انتهای سال مورد آزمون قرار می گرفتند. نمراتی که اندازه گیری میشد شامل موارد زیر بود: میزان تعلق دانش آموز به مدرسه، نمره ای که معلم به رفتار دانش آموز میدهد، نمرات دانش آموز و رتبه ی او در تست های استاندارد درسی.
دانش آموزان دو گروه در ابتدای برنامه ی سه ساله تفاوت چندانی نداشتند اما در پایان برنامه دانش آموزانی که در پروژه ی تکلیف شرکت داشتند در زبان انگلیسی نمرات بهتری گرفتند و در تلاش درسی بیشتری داشتند و به مهارت های یادگیری بیشتر مسلط بودند.
برنامه های بعد از مدرسه میتواند کمک زیادی به دانش آموزانی کند که والدین آنها نمیتوانند و یا نمیخواهند در مسائل درسی به فرزندان خود کمک کنند.
تحلیل های نهایی نشان میدهد که حضور دانش آموزان در برنامه های بعد از مدرسه در کلاس چهارم به طور قابل ملاحظه ای نتیجه ای که در کلاس ششم میگیرند را پیش بینی میکند. تحلیل مسیر رابطه ی روشنی میان حضور در جلسات تکلیف و مهارت های مطالعه را نشان میدهد که بر تکمیل تکالیف و نمره ی خواندن و ریاضی در کلاس ششم تاثیر میگذارد.به نظر میرسد حضور منظم در پروژه ی تکلیف در کلاس چهارم به توسعه مهارت های مطالعه می انجامد که آنها در سالهای بعد هم به خوبی میتوانند از آن استفاده کنند.
محققان دریافته اند که دانش آموزانی که بیشترین بهره را از این پروژه ها برده بودند کسانی هستند که تکالیفشان را درست بعد از تعطیل شدن مدرسه انجام میدادند، در حالی که دانش آموزانی که کمتر از این برنامه ها بهره برده بودند این ویژگی را نداشتند. بیشتر دانش آموزان بعد از اتمام این برنامه گفته بودند الآن هم تا به خانه میرسند اول تکالیفشان را انجام میدهند و این کار را از پروژه ی تکلیفشان آموخته بودند.
اگرچه برنامه ی تکلیف بعد از مدرسه برای دانش آموزانی که در خطر هستند بسیار سودمند است اما عوامل متنوع دیگری نیز وجود دارد که در ارزیابی تاثیر این برنامه باید در نظر گرفته شود.
دانش آموزان ساعت های بعد از مدرسه ی خود را به شیوه های متنوع و در شرایط متفاوتی میگذرانند، در حالی که برنامه های بعد از مدرسه ساختاری مشخص و نظارت و کمک های آموزشی متنوعی را برای آنها فراهم میکند.
تحقیقات نشان میدهند که مشارکت در فعالیت های فوق برنامه همبستگی مثبتی با موفقیت تحصیلی دارد ( کوپر و ولنتاین 1996)این مطالعات همچنین نشان میدهند دانش آموزانی که در خطر مردودی هستند حتی بیشتر از دانش آموزان معمولی از فعالیت های فوق برنامه سود میبرند.
محققان بر این باور هستند که مشارکت در برنامه های فوق برنامه تاثیر غیر مستقیمی نیز بر موفقیت تحصیلی دارد زیرا رابطه دانش آموز با مدرسه را افزایش میدهد و با تمرکز بر نقاط قوت دانش آموزان، اعتماد به نفس دانش آموز افزایش می یابد.
کرنس1(1997) به این موضوع اشاره کرده است که در حالی که برنامه های تکمیلی درسی بر نقاط ضعف دانش آموز تکیه دارد، شرکت در فعالیت های غیر درسی مورد علاقه ی آنها میتواند راه خوبی برای ایجاد گروههای جدید برای آنها باشد.
در بعضی از مدارس قانونی وجود دارد که طبق آن دانش آموزانی که معدل پایینی دارند اجازه ندارند در فعالیت های فوق برنامه شرکت کنند. در حالی که ممکن است این فعالیت ها برای دانش آموزان انگیزه ایجاد کند و ممنوع کردن شرکت در این فعالیت ها میتواند خطر جدایی کامل دانش آموز از مدرسه و مردود شدن را افزایش دهد. برای مثال یک برنامه ی ورزشی بعد از مدرسه تاثیر مثبتی د زندگی دانش آموزی دارد که در خانه احساس پریشانی زیادی دارد و شروع به افت تحصیلی شدید کرده است. (کازدن و ماریسن ۲۰۰۴، ۲۲۳)
 | |
برنامه های تکلیف بعد از مدرسه میتواند حمایت هایی که دانش آموزبرای عملکرد بهتر در مدرسه احتیاج دارد را برای او فراهم کند اما همه اینها باید به شکلی صورت گیرد که موجب کاهش مشارکت در فعالیت های خانوادگی و اجتماعی نشود.
1 -Cairns